2020 herkes için oldukça zordu, ama her yerdeki yazılım kullanıcılarının
özgürlüğü için mücadelemizi sürdürdük. Bu çabamızı önümüzdeki
yıla taşımak için şimdi desteğinize ihtiyacımız var. Eğer
imkanınız varsa hemen bugün bize bağış yapın.
Özgürlüğü yaymak için de yardımınız gerekiyor, bu nedenle çalışmalarımızı ve
bağış toplama çabalarımızı arkadaşlarınıza ve ailenize
söylemeyi unutmayın. FSFE'deki herkes size çok çok teşekkür ediyor!
Bu çeviri şu sürüme göre güncelliğini yitirmiş olabilir:
buradan.
Bu sayfayı ve fsfe.org'daki diğer sayfaları
çevirmemize lütfen yardımcı olun,
böylece insanlar mesajımızı kendi anadillerinde okuyabilirler.
Yönlendirici Özgürlüğü
Toplumumuzda hangi cep telefonunu satın aldığımızı seçmekte özgür
olduğumuz gibi evimizde kullanmak için teknik aygıtları özgürce
seçebilmemiz gerektiğini söylemeye gerek yok. Ancak Avrupa'daki bazı
İnternet Servis Sağlayıcıları, müşterilerinin İnternete bağlanmak için
hangi aygıtı kullanmaları gerektiğini söyleyerek veya alternatif
aygıtların sahiplerine karşı ayrımcılık yaparak bu ilkeye bağlı
kalmazlar. Temel seçim özgürlüğümüzün zayıflamasına Avrupa Özgür
Yazılım Vakfı ve diğer birçok kuruluş, proje ve birey karşı
çıkmaktadır. Yönlendirici özgürlüğü sadece uzmanları ilgilendiren bir
konu değil, hepimizi etkiliyor.
Yönlendiriciler ve modemler nedir?
Yönlendiriciler ve modemler, aygıtlarımızın (bilgisayar, akıllı telefon,
TV vb.) İnternet Servis Sağlayıcısı (İSS)'na bağlanmak için kullandığı
gereçlerdir (veya Avrupa düzenlemelerine göre uçbirimlerdir). Modem
bilgiyi içeri aktarırken yönlendirici bunu farklı aygıtlara dağıtır
(veya "yönlendirir"). Yönlendiriciler bilgisayarlar arasında bilgi
paylaşır ve bir modem aracılığıyla internete bağlanır. Bazen İSS
tarafından bir yönlendirici ve modem aynı aygıtta sunulur. Ancak bir
yönlendiricinin modem olmadan internete erişimi yoktur. Yönlendiriciler
WiFi, IP Üzerinden Ses (VoIP) ve TV
akışı gibi diğer işlevleri ve port yönlendirme, dinamik DNS veya VPN
tüneli gibi teknik işlevlere de sahip olabilir. Normalde tüm internet
tabanlı iletişim, yönlendiricilerden geçer.
Avrupa'daki çoğu İSS, müşterileri için sözleşme ile birlikte önerilen
bir yönlendirici sunmaktadır. İlkesel olarak bu kötü değildir çünkü
kullanıcıların uygun bir aygıtı kendilerinin aramasına gerek yoktur.
Bununla birlikte tüketiciler bu aygıtı kullanmaya zorlanırsa bu uygulama
onları İSS'lerin haksız muamelesine yol açabilecek teknik ve sözleşme
değişikliklerine tamamen bağımlı ve savunmasız hâle getirebilir.
Yönlendirici Özgürlüğü ve Net Tarafsızlığı
Ağ tarafsızlığı ("network neutrality") veya kısaca net tarafsızlığı
("net neutrality"), İSS'lerin tüm internet iletişimlerini eşit şekilde
ele almaları ve mesela kullanıcı, içerik, web sitesi, hizmet, gereç türü
veya iletişim yöntemine göre farklı bir şekilde ayrım yapmaması veya
ücret almaması gerektiği ilkesidir. Yönlendirici Özgürlüğü bu fikrin
temel bir sonucudur. Aslında kendi gereçlerimizin seçim özgürlüğü,
Avrupa düzenleyici çerçevesinde zaten garanti edilmektedir.AB'nin sözümona Açık
İnternet Yönetmeliği, son kullanıcılara istedikleri yasal içerik ve hizmetlere İSS'leri
aracılığıyla erişme ve bunları dağıtma hakkı vermektedir. Temel kural
şudur: İnternet trafiği ayrım gözetilmeksizin ele alınacaktır.
Bu özgürlüğü korumak için
Net Tarafsızlığı Yönergesi'nin 3(1) maddesi, ilgili açık internet kurallarının uygulanmasının her
Avrupa ülkesinin
Ulusal Düzenleyici Otoriteleri (NRA - "National Regulatory Authorities")
için görev olduğunu belirler. Yönerge kurallarının uygulanmasını Avrupa
Elektronik İletişim Düzenleyicileri Birimi (BEREC)'nin teknik yönergelerine
göre denetlemelidirler.
Bununla birlikte Avrupa genelinde birçok İSS; yönetmeliklere uymamakta
ve Net Tarafsızlığı ilkesine açıkça aykırı bir şekilde kendi
yönlendiricilerini tüketicilere dayatmaktadır. Argümanları; kullanıcının
özel ve İSS'nin ağ gerecinin sınırları arasındaki keyfî bir tanım olan
ağ sonlandırma noktasının (NTP) yeri ile ilgilidir. NTP'nin
son kullanıcı etkinlik alanında bulunup
bulunmayacağını belirlemek için bir tartışma başlattılar, böylece kendi
modemlerini ve yönlendiricilerini kullanabilir veya NTP ağ operatörünün
etkinlik alanının bir parçası olabilir, böylece son kullanıcılar kendi
yönlendiricilerini özel bir modemle kullanamazlar. Bu durumda
kullanıcılar, İSS'nin yönlendiricisini kullanmalıdır.
Ağ Sonlandırma Noktası'nın Betimlenmesi
Avrupa'da Yönlendirici Özgürlüğü
2013 ve 2016 yıllarında FSFE ve diğer 9 sivil kuruluş, Almanya'da
Yönlendirici Özgürlüğü için başarılı bir
kampanya yürüttü
ve bu da tüm Alman İSS'lerinin, yeni müşterilerin internete bağlanması
için alternatif modemler ve yönlendiriciler kullanmasını sağlaması
hakkındaki tüm yasaların kabul edilmesiyle sonuçlandı. FSFE hâlâ
uygulamayı
izliyor, İSS'lerinin
yasalara uyup uymadığını kontrol etmek için gönüllülere
sınama aygıtları gönderdi ve sonuçları topladı.
Bununla birlikte bu temel konu hakkındaki farkındalık Avrupa genelinde
hâlâ
çok düşüktür.
Kullanıcılar, kendi gereçlerini seçme özgürlüğüne sahip olmama
riskleri hakkında farkında olarak bilgilendirilmemektedir. Yönlendirici
Özgürlüğü'nü yalnızca İSS'lere yarar sağlayan ve kullanıcıları çok
haksız ve itaatkâr bir duruma maruz bırakan keyfî bir tanım temelinde
sınırlamak kabul edilemez.
Yönlendirici Özgürlüğü neden önemlidir?
Şu şekilde anlatalım: Tüm internet trafiğiniz, şifrelemeniz,
yedeklemeleriniz, iletişim, alışveriş, yazılar, iş etkileşimi vb.
yönlendiricinizden aktarılır. Yönlendiriciniz özgür değilse dijital
özgürlüğünüz tehlikeye girebilir.
Yönlendirici Özgürlüğü'nün ihlali, aşağıdaki gibi farklı kısıtlamalarla
ortaya çıkabilir:
İSS; tüketicinin başka bir yönlendirici (örn. sözleşme yoluyla)
kullanmasına izin vermez.
İSS; tüketiciye PPPoE/VoIP bağlantısı için kullanıcı adı ve parola
gibi bağlantı verisi vermez (bazı ülkelerde bu farklılık gösterebilir
ancak sorun aynı kalır).
İSS; müşterilerini İnternete/altyapısına bağlamak için standart
olmayan teknikler (örn. özel fişler veya özel mülk protokoller)
kullanır.
İSS; herhangi bir yönlendiricinin kendi altyapısında (örn. MAC adresi
veya başka bir kimlikle) kayıtlı olmasını gerektirir. Böylece tüketici
kendi aygıtlarını kullanamaz çünkü bir IP adresi veya diğer gerekli
verileri alamazlar.
Bu durumlar Yönlendirici Özgürlüğü'nün eksikliğinin kötü sonuçlarını
göstermektedir. Yönlendirici Özgürlüğü'nü savunmanın ve teşvik etmenin
nedenleri; İnternet erişimi için temel ihtiyaçlarımızdaki etik ve teknik
unsurlarla ilgilidir, örneğin:
Seçim özgürlüğü: Kendi elektronik aygıtlarımızı seçme
hakkımız var. Tüketiciler, İSS'nin önerdiği aygıtı herhangi bir
nedenle kullanmak istemiyorsa, İSS kullanıcıya herhangi bir tepki
göstermeksizin buna saygı duymalıdır.
Gizlilik ve Veri Koruma: Yönlendirici Özgürlüğü'nün
olmaması gizliliğimizi ve en hassas kişisel verilerimizin güvenliğini
tehlikeye atıyor.
Uyumluluk: Bazı İSS'ler, kullanıcılara belirli
modeller uygulayarak yalnızca uyumlu donanımlar edinmeye zorlar.
Tüketici ve çevre açısından bu, aygıtlar hâlâ çalışsa bile elektronik
atıkların birikmesi nedeniyle olumsuzdur.
Serbest Rekabet ve Teknolojik İlerleme: Kullanıcılar;
özgür seçim ve ürünlerin sürekli iyileştirilmesini garanti eden
serbest rekabetten yararlanır.Rekabet eksikliği nihayetinde
kullanıcının zararınadır, çünkü (güvenlik) özelliklerinin sürekli
azalmasına ve kullanıcı dostu özelliğinin zayıflamasına yol
açmaktadır. Bu daha da ileri gider: Kullanıcı bir yönlendirici
kullanmaya zorlanırsa İSS yalnızca bir SIP sağlayıcısını, bir bulut
depolama alanını, bir Dinamik DNS sağlayıcısını veya bir medya akış
platformunu desteklemekten yalnızca bir adım uzaktadır. Kullanıcı
desteklenmediği için telefonlarını, güvenilir çevrim içi
depolamalarını veya donanımlarını kullanamaz.
Güvenlik: Yönlendirici Özgürlüğü'nün olmaması,
yönlendirici pazarının büyük bölümlerine yalnızca bir veya birkaç ürün
ailesi veya üreticisinin egemen olma olasılığını arttırır. Ardından
büyük sorunlar veya güvenlik açıkları ortaya çıkarsa çok sayıda
kullanıcı aynı anda etkilenecektir. Çoğu İSS yalnızca birkaç
yönlendirici modeli kullanır ve bu nedenle müşterilerinin güvenliğini
tehlikeye atar. Bu; özellikle üreticilerin ve sağlayıcıların çok
önemli güncellemelerin dağıtımında çok yavaş olması ve kullanıcıların
kendilerinin güncelleme yapmasına izin verilmemesi durumunda özellikle
önemli bir sorundur.
Faaliyete geçin
Avrupa çapındaki İSS'ler, İnternet bağlantısı için kullandığımız gerece
karşı seçim özgürlüğümüzü tehdit ederek tüketicilere kendi
yönlendiricilerini dayatmaktadır. İSS'ler Ağ Sonlandırma Noktası
hakkında kuşkulu tanımlar kullanarak Avrupa düzeyindeki tartışmayı
kullanmaktadır. Özgürlüğümüzü korumak için bu temel kampanyaya
katılabilirsiniz.
Zaten Almanya'da kazandık ve diğer ülkeler de bu yolu izliyor. Bu
süreçte değerli dersler öğrendik ve onları Yönlendirici Özgürlüğü'nün
kesintiye uğratılmasına karşı mücadele etmek, topluluğunuzdakilere ve
siyasi temsilcilerinize iletmek için gerekli tüm bilgileri
bulabileceğiniz bir
viki sayfasında
derledik.
In our Newsletter November, we review our annual report "Software Freedom in Europe" and the new Free Software Strategy by the European Commission. We have new staffers, a new call for FSFE community projects, REUSE is taking off, the local group in Zurich received an award, and so much more has happened to discover.
"Software Freedom in Europe" is the yearly report of the Free Software Foundation Europe e.V. (FSFE). In one document, it gives you a breakdown of important things the FSFE has done and achieved during the last 12 months.
In our June Newsletter read among other things about the FSFE's achievements regarding Router Freedom in Europe, about a new coalition agreement in Hamburg that puts a focus on Free Software and about the European Parliament demanding "Public Money? Public Code!". As always, also read about our diverse community activities.
From 21 June a new set of rules will guide the implementation of Router Freedom in Europe. The internalisation of the rules by the 27 EU member states will face challenges with negative consequences for Router Freedom. The FSFE contributed to several improvements of the guidelines and will monitor compliance with them.
Consider this hypothetical scenario: you moved
to a new apartment. Apart from all the stress of packing, transporting, and
unpacking all your stuff at your new home, you also had to deal with
getting utilities connected. The electric company turned out to be
difficult to deal with: they said you had to change your TV set,
toaster, refrigerator and most of your lamps.