EIFv2: Η διαδρομή προς την απώλεια της διαλειτουργικότητας

A. EIFv2 Προσχέδιο Διαβούλευσης

"Τα πρότυπα είναι κλειδί για τη διαλειτουργικότητα. Στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση, η ισχυρή και δυναμική προτυποποίηση έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα εργαλεία κλειδιά για την καλλιέργεια της καινοτομίας. Η προτυποποίηση έχει μια διάσταση δημόσιου ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα όταν τίθενται ζητήματα ασφάλειας, υγείας, περιβάλλοντος και αποδοτικότητας". (p.35)

"Ο ρόλος των εθνικών κυβερνήσεων σε αυτήν τη διαδικασία είναι στην επιλογή του κατάλληλου προτύπου"

Το Προσχέδιο Διαβούλευσης υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα πρότυπα είναι από τα καλύτερα εργαλεία για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας χωρίς να πλήττουν τον ανταγωνισμό ή την καινοτομία. Εξάλλου, αναφέρεται στο "κατάλληλο πρότυπα", που σημαίνει ότι αν πολλά πρότυπα εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, θα πρέπει να γίνει επιλογή. Αυτή η επιλογή, όπως εξηγείται αργότερα, θα πρέπει να δείχνει προτίμηση στα Ανοιχτά Πρότυπα.

B. Τα σχόλια από την Business Software Alliance

"ενώ τα ανοιχτά πρότυπα είναι κρίσιμα για την επίτευξη διαλειτουργικότητας, συχνά ένας αριθμός συμπληρωματικών μηχανισμών συντελεί στην επίτευξη του γενικού στόχου της διαλειτουργικότητας."

Με αυτήν την πρόταση, η BSA αναφέρεται ρητά στα Ανοιχτά Πρότυπα ενώ με την εκτίμηση που κάνει προτείνει ότι τα ίδια τα πρότυπα δεν είναι κλειδί για τη διαλειτουργικότητα.

"Τελικά, το EIFv2.0 θα πρέπει να αποφεύγει τη σύσταση ότι οι προμήθειες θα πρέπει να χρησιμεύουν για να προβάλλουν τα ανοιχτά πρότυπα. Αντίθετα, το EIF v2.0 θα πρέπει να στηρίξει εφαρμοστέες αρχές και κανόνες όπως διατυπώθηκαν στις Οδηγίες 2004/18 και 98/34, και θα πρέπει να ενθαρρύνει τα Κράτη Μέλη να προχωρούν σε αποφάσεις για τις προμήθειες με βάση τα πλεονεκτήματα".

Ενώ το Προσχέδιο Διαβούλευσης υποστήριζε ότι ο ρόλος των εθνικών δημόσιων υπηρεσιών είναι να επιλέγουν τα κατάλληλα Ανοιχτά Πρότυπα, η BSA με σαφήνεια συνηγορεί εναντίον τέτοιων αποφάσεων, οι οποίες θα πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά "στα πλεονεκτήματα".

"Τέταρτον, το προσχέδιο EIFv2.0 λανθασμένα εισηγείται ότι η σύγκλιση προς ένα μοναδικό σύνολο προτύπων είναι καλύτερη για τις δημόσιες αρχές από τη χρήση πολλών, ανταγωνιζόμενων προτύπων. Πράγματι, το προσχέδιο συμπεραίνει ότι η χρήση πολλών, ισοδύναμων προτύπων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της διαλειτουργικότητας. Συγκλίνοντας σε ένα μοναδικό σύνολο προτύπων είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, μια προσέγγιση υψηλού ρίσκου. Επειδή είναι αδύνατη η πρόβλεψη για την αξιολόγηση της κάθε ειδικής λύσης από την αγορά "

C. EIFv2 Το Προσχέδιο που διέρρευσε 11/2009

"Ενώ υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην ανοιχτότητα και στη διαλειτουργικότητα, ισχύει επίσης ότι η διαλειτουργικότητα μπορεί να αποκτηθεί χωρίς ανοιχτότητα, για παράδειγμα μέσα από την ομοιογένεια των συστημάτων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT), που συνεπάγεται ότι όλοι οι εταίροι θα χρησιμοποιούν, ή συμφωνούν να χρησιμοποιούν, την ίδια λύση για να υλοποιήσουν μια Ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία."

Σχετικά με τους "συμπληρωματικούς μηχανισμούς" της BSA, το προσχέδιο που διέρρευσε υποστηρίζει ότι η διαλειτουργικότητα μπορεί επίσης να επιτευχθεί χωρίς πρότυπα, π.χ. αν όλοι χρησιμοποιούν την ίδια ιδιοκτησιακή λύση.

D. EIFv2 Το προσχέδιο που διέρρευσε 03/2010

Συνεπώς, οι Ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές θα πρέπει να αγωνίζονται για την ανοιχτότητα λαμβάνοντας υπόψη ανάγκες, προτεραιότητες, παράδοση, προϋπολογισμό, την κατάσταση της αγοράς και έναν αριθμό άλλων παραγόντων.

Η ατυχής αναφορά στην ομοιογένεια έχει παραληφθεί υπέρ της ανοιχτότητας.

Αυτό το τμήμα έχει γίνει ακόμη περισσότερο χωρίς νόημα σε σχέση με το προσχέδιο από τον Νοέμβριο του 2009. Δεδομένου του κλειδώματος σε προμηθευτές που παράγει το ιδιοκτησιακό λογισμικό με τα πρότυπα, η διατύπωση σε αυτήν την ενότητα δεν παρέχει κανένα λόγο στις δημόσιες αρχές να εξετάσουν το ενδεχόμενο μετακίνησης στα Ανοιχτά Πρότυπα, πόσο μάλλον να αλλάξουν πραγματικά πολιτική.

A. EIFv2 Προσχέδιο Διαβούλευσης

"Οι δημόσιες υπηρεσίες και οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει ενεργά να υποστηρίξουν τις προσπάθειες εξάλειψης της χρήσης ιδιοκτησιακών προτύπων και λύσεων στη δημόσια διοίκηση υποστηρίζοντας ενεργά και συμμετέχοντας στις προσπάθειες προτυποποίησης, ιδιαίτερα με τη διατύπωση και την ανταλλαγή αναγκών και απαιτήσεων, σύμφωνα με τη νέα προσέγγιση".

"να κάνουν την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες όσο το δυνατό πιο προσιτή".

"Η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να διασφαλίσει ότι λύσεις ή/και προϊόντα επιλέγονται μέσα από μια διαδικασία στην οποία ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε προμηθευτές είναι δίκαιος. [...] δεν παγιδεύεται σε σχέση με μελλοντικές επιλογές".

"Αυτή η ενότητα συνηγορεί υπέρ μιας συστηματικής μετάβασης προς τη χρήση των ανοιχτών προτύπων ή τεχνικών προδιαγραφών [...] για να εγγυηθεί τη διαλειτουργικότητα, να διευκολύνει τη μελλοντική επαναχρησιμοποίηση και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα ενώ ελαχιστοποιεί τους περιορισμούς. Μετά από την προσαρμογή του ορισμού των ανοιχτών προτύπων ή των τεχνικών προδιαγραφών στα συμφραζόμενα, αυτή η ενότητα πραγματεύεται την αξιολόγηση και την επιλογή των προτύπων ή των τεχνικών προδιαγραφών και τέλος παρουσιάζει ένα σύνολο συστάσεων (p 51)".

"Η πρόσβαση στα πρότυπα ή στις τεχνικές προδιαγραφές θα πρέπει να είναι φθηνή και εύκολη και δεν θα πρέπει να υπάρχουν (κοστολογικά) φράγματα σχετικά με την εφαρμογή τους έτσι ώστε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων να είναι διαθέσιμα στην αγορά"·

Αυτά τα αποσπάσματα δείχνουν την αρχική πρόθεση που αποτυπώνει το Πλαίσιο. Εκτός από την προβολή των προτύπων, η επιλογή Ανοιχτών Προτύπων αντί για ιδιοκτησιακά θεωρήθηκε ως ο καλύτερος τρόπος διασφάλισης της επιτυχίας της διαλειτουργικότητας μαζί με τον οικονομικό ανταγωνισμό. [1]

"θεωρείται ανοιχτό πρότυπο σύμφωνα με τον ορισμό του EIF v1:

1. Το ανοιχτό πρότυπο υιοθετήθηκε και θα συντηρείται από μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση, και η διαρκής ανάπτυξή του συμβαίνει στη βάση μιας ανοιχτής διαδικασίας αποφάσεων διαθέσιμης σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (συναίνεση ή απόφαση κατά πλειοψηφία κτλ.).
2. Το ανοιχτό πρότυπο έχει δημοσιευθεί και το κείμενο προδιαγραφών του προτύπου είναι διαθέσιμο ή ελεύθερα ή με μια συμβολική χρέωση. Θα πρέπει να είναι επιτρεπτή για όλους η αντιγραφή, διανομή και χρήση του χωρία αντίτιμο ή με ένα συμβολικό αντίτιμο.
3. Η πνευματική ιδιοκτησία - π.χ. δυνητική παρουσία πατεντών - (τμημάτων) του ανοιχτού προτύπου γίνεται αμετάκλητα διαθέσιμη ατελώς.
4. Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην επαναχρησιμοποίηση του προτύπου".

Αυτός ο ορισμός του ανοιχτού προτύπου έχει ήδη εγκριθεί στην πρώτη έκδοση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας.

B. Τα σχόλια της BSA

"Δεύτερον, και το EIF v2.0 και το CAMSS θα πρέπει ή να μην ορίσουν τα ανοιχτά πρότυπα, ή να υποστηρίξουν έναν ορισμό που να είναι συμβατός με την κοινή χρήση του όρου. (...) "ανοιχτό":

(1) οι προδιαγραφές είναι δημόσια διαθέσιμες χωρίς κόστος ή έναντι εύλογου αντιτίμου σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο·

Αυτό το σημείο είναι ισοδύναμο με τον ορισμό του δεύτερου κριτηρίου στο EIFv1. Ωστόσο, υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές. Ενώ το EIFv1 συνηγορεί για "χωρίς χρέωση ή με συμβολική χρέωση", η BSA υποστηρίζει "ένα εύλογο αντίτιμο", το οποίο συνεπάγεται ότι το Ελεύθερο Λογισμικό αποκλείεται από τη χρήση αυτών των προτύπων. ("Εύλογο", "reasonable", αναφέρεται στους αποκαλούμενους "Reasonable and Non-Discriminatory" όρους, οι οποίοι είναι στην πραγματικότητα ούτε εύλογοι ούτε χωρίς διακρίσεις από την άποψη του Ελεύθερου Λογισμικού. Υπό αυτούς τους όρους, όποιος εφαρμόζει το πρότυπο συνήθως θα πρέπει να πληρώσει στον κάτοχο των δικαιωμάτων ένα τέλος ανά αντίγραφο του λογισμικού που διανέμεται. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τις πιο συνηθισμένες άδειες χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού, οι οποίες απαγορεύουν τους περιορισμούς στη διανομή. [2]

(2) όποια δικαιώματα πατεντών είναι απαραίτητα για την εφαρμογή του προτύπου είναι διαθέσιμα σε όλους τους φορείς υλοποίησης με RAND όρους, με ή χωρίς πληρωμή ενός εύλογου τέλους ή αντιτίμου· και

Ο ορισμός του EIFv1 απαιτεί όπως τα δικαιώματα πατεντών να είναι αμετάκλητα διαθέσιμα για χρήση χωρίς τέλη. Αυτό είναι σαφώς εναντίον της διατύπωσης της BSA.

(3) η προδιαγραφή θα πρέπει να είναι σε επαρκή λεπτομέρεια ώστε να είναι εφικτή η πλήρης κατανόηση του εύρους της και του σκοπού και οι ανταγωνιστικές υλοποιήσεις από πολλούς προμηθευτές.

C. EIFv2 Το προσχέδιο που διέρρευσε 11/2009

"Επαφίεται στους δημιουργούς οποιασδήποτε συγκεκριμένης προδιαγραφής να αποφασίσουν πόσο ανοιχτή θέλουν να είναι η προδιαγραφή τους."

"Αν η αρχή της ανοιχτότητας εφαρμόζεται πλήρως:

• Όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμβάλλουν στην επεξεργασία της προδιαγραφής και στη διεξαγωγή δημόσιας επιθεώρησης;
• Το έγγραφο της προδιαγραφής είναι ελεύθερα διαθέσιμο για όλους να το μελετήσουν και να το μοιραστούν με άλλους·
• Η προδιαγραφή μπορεί να υλοποιηθεί με διαφορετικές μεθοδολογίες λογισμικού19.

[19] Για παράδειγμα χρησιμοποιώντας Ανοιχτό Κώδικα ή ιδιοκτησιακό λογισμικό και τεχνολογίες. Αυτό επιτρέπει επίσης σε παρόχους με διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα να παραδίδουν προϊόντα, τεχνολογίες και υπηρεσίες με βάση τέτοιου είδους τυποποιημένες προδιαγραφές".

Ο ορισμός των Ανοιχτών Προτύπων από την πρώτη έκδοση του EIF υπήρχε στο έγγραφο διαβούλευσης, όπου επίσης ελέχθη ότι "[δ]ημόσιες διοικήσεις στην Ευρώπη [...] θα πρέπει να υποστηρίζουν ενεργά προσπάθειες εξάλειψης ιδιοκτησιακών προτύπων". Σε ανταπόκριση στα σχόλια της BSA, το προσχέδιο που διέρρευσε αντιστρέφει εντελώς αυτήν τη θέση, προσφέροντας μόνο μια εξαιρετικά θολή περιγραφή για την "αρχή της ανοιχτότητας", η οποία μπορεί να εφαρμοστεί πλήρως ή όχι.

D. EIFv2 Το προσχέδιο που διέρρευσε 03/2010

Η δυνατότητα διαμοιρασμού και επαναχρησιμοποίησης συστατικών με βάση τυποποιημένες προδιαγραφές εξαρτάται από την ανοιχτότητα των προδιαγραφών. Αν η αρχή της ανοιχτότητας εφαρμοστεί πλήρως:

• Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα έχουν την ίδια πιθανότητα συνεισφοράς στην επεξεργασία της προδιαγραφής και η δημόσια αναθεώρησή της είναι οργανωμένη·
• Το έγγραφο της προδιαγραφής είναι ελεύθερα διαθέσιμο για όλους να το αντιγράψουν, να το διανείμουν και να το χρησιμοποιήσουν·
• Η προδιαγραφή μπορεί να έχει ελεύθερα υλοποιηθεί και διαμοιραστεί με βάση διαφορετικές προσεγγίσεις ανάπτυξης λογισμικού (18).

[18] Για παράδειγμα, με ανοικτό κώδικα ή ιδιοκτησιακό λογισμικό και τεχνολογίες. Έτσι καλλιεργείται ο ανταγωνισμός αφού οι πάροχοι που εργάζονται με βάση διαφορετικά έπιχειρηματικά μοντέλα μπορούν να ανταγωνιστούν για να παραδόσουν προϊόντα, τεχνολογίες και υπηρεσίες με βάση τέτοιες τυποποιημένες προδιαγραφές.

Το παρόν προσχέδιο δεν αντανακλά καμία βελτίωση σε σχέση με την έκδοση του Εγγράφου που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο.

A. Προσχέδιο Διαβούλευσης

"Η δυσκολία στον περιορισμό της επιλογής προτύπων ή τεχνικών προδιαγραφών μόνο για το "πλέον ανοιχτό"
Ο ορισμός των ανοιχτών προτύπων που παρουσιάστηκε πιο πάνω θα πρέπει να θεωρείται τμήμα μιας ευρύτερης προσέγγισης, καθώς η ανοιχτότητα αγγίζει πολλές πτυχές του ορισμού, υιοθέτησης και χρήσης των προτύπων ή των τεχνικών προδιαγραφών. Κατ' αρχήν, η ανοιχτότητα μπορεί να επιλαμβάνεται πρόσθετων χαρακτηριστικών σχετιζόμενων με τη διαδικασία, όπως όσα υπόκεινται σε μια διαδικασία συμμόρφωσης σε χωρίς διακρίσεις (non-discriminatory) όρους.

Από την άλλη πλευρά, τα χαρακτηριστικά ενός ανοιχτού προτύπου ή μιας τεχνικής προδιαγραφής, όπως παρουσιάζονται στην προηγούμενη ενότητα, ίσως να εκπληρώνονταν από κάποιες τεχνικές προδιαγραφές μόνο εν μέρει. Είναι χρήσιμο να εξεταστούν κάποιες ειδικές "σκιάσεις" της ανοιχτότητας όπως τεχνικές προδιαγραφές οι οποίες είναι:

• "ελεύθερα διαθέσιμες" (που σημαίνει ότι τα περιεχόμενά τους δεν είναι μυστικά),
• "διαθέσιμες δωρεάν" (χωρίς χρέωση), ή
• "ελεύθερες από περιορισμούς χρήσης" (δηλαδή, από νομικούς περιορισμούς για τη χρήση τους).

Το ενδιαφέρον σε τέτοιες πρόσθετες κατηγοριοποιήσεις είναι ξεκάθαρο: Ανοιχτά Πρότυπα ή τεχνικές προδιαγραφές είναι προτιμητέα (για όλους τους λόγους που δίνονται πιο πάνω), αλλά αν δεν υπάρχει κατάλληλο, εφικτό ανοιχτό πρότυπο ή τεχνική προδιαγραφή, είναι δυνατή η διερεύνηση ορισμένων από τις "λιγότερο ανοιχτές" εναλλακτικές. Ενώ ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ο πραγματικός και δίκαιος ανταγωνισμός με την επιλογή των ανοιχτών προτύπων ή των τεχνικών προδιαγραφών, είναι ωστόσο δύσκολο στην παρούσα στιγμή να περιοριστεί η επιλογή προτύπων ή τεχνικών προδιαγραφών μόνο στο "πλέον ανοιχτό" καθώς οι ισχύουσες συνθήκες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, συμπεριλαμβανομένων των τρεχουσών συνθηκών αγοράς.

Ωστόσο, τέτοιες επιλογές πρέπει να επανεξετάζονται σε τακτική βάση για να διασφαλίσουν ότι μια συστηματική μετάβαση προς τη χρήση ανοιχτών προτύπων ή τεχνικών προδιαγραφών πραγματοποιείται το ταχύτερο δυνατόν".

B. BSA

"Ορίζοντας την ανοιχτότητα με έναν τρόπο που είναι ασυμβίβαστος με την κοινή βιομηχανική πρακτική, το EIF v2.0 αποκλείει πολλά ηγετικά πρότυπα με ευρεία αναγνώριση ως ανοιχτά από το πεδίο του συμπεριλαμβανομένων γνωστά πρότυπα όπως τα DVB, GSM και MP3. (Έχουμε επισυνάψει έναν κατάλογο αποκλειόμενων προτύπων στα σχόλιά μας στο Παράρτημα Α). Αν τα Κράτη Μέλη εφαρμόσουν αυτόν τον ορισμό, θα περιοριστούν εξ αντικειμένου από τη χρήση ενός ευρέος φάσματος από κορυφαίες τεχνολογίες που υλοποιούν αυτά τα δημοφιλή πρότυπα. Αυτό θα αποτελούσε δραματική αλλαγή σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι σχεδόν κάθε Κράτος Μέλος έχει τώρα πολιτικές που είναι πολύ περισσότερο ευέλικτες".

Εναντίον των Ανοιχτών Προτύπων και των προδιαγραφών, η BSA προβάλλει "κορυφαία ή δημοφιλή πρότυπα". Φαίνεται δύσκολο να υπάρξει οποιαδήποτε σχετική κατεύθυνση ή ορισμός σχετικά με το τι συνιστά "κορυφαίο πρότυπο". Επιπλέον, δεν υπάρχουν σύνδεσμοι για τους όρους διαλειτουργικότητα και ανταγωνισμός.

C. Το προσχέδιο που διέρρευσε 11/2009

"Προδιαγραφές, λογισμικό και μεθοδολογίες ανάπτυξης λογισμικού που προβάλλουν τη συνεργασία και τα αποτελέσματα τα οποία είναι ελεύθερα προσβάσιμα, επαναχρησιμοποιήσιμα και διαμοιραζόμενα θεωρούνται ανοιχτά και βρίσκονται στο ένα άκρο του φάσματος ενώ ατεκμηρίωτες, ιδιοκτησιακές προδιαγραφές, ιδιοκτησιακό λογισμικό και η απροθυμία ή η αντίσταση στην επαναχρησιμοποίηση λύσεων, δηλαδή το σύνδρομο "not invented here", βρίσκονται στο άλλο άκρο.

Το φάσμα των προσεγγίσεων που βρίσκεται ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα μπορεί να ονομαστεί ανοιχτό συνεχές".

Στο έγγραφο διαβούλευσης ήδη περιλαμβάνεται η ιδέα ενός "ανοιχτού συνεχούς". Αυτό το συνεχές, ωστόσο, καλύπτει μόνο μια περιοχή από το "ανοιχτό" στο "πλέον ανοιχτό". Στο προσχέδιο που διέρρευσε, το συνεχές ξαφνικά περιλαμβάνει ιδιοκτησιακά πρότυπα και προδιαγραφές.

"Στο πλαίσιο του EIF, η ανοιχτότητα είναι η προθυμία προσώπων, οργανισμών και άλλων μελών μιας κοινότητας ενδιαφερόντων να μοιραστούν τη γνώση και να παρακινήσουν την αντιπαράθεση μέσα στην κοινότητα ενδιαφερόντων, έχοντας ως απώτερο στόχο την προαγωγή της γνώσης και της χρήσης της για την επίλυση συναφών προβλημάτων. Με αυτήν την έννοια, η ανοιχτότητα οδηγεί σε σημαντικά οφέλη σε αποδοτικότητα".

D. EIFv2 προσχέδιο που διέρρευσε 03/2010

"Προδιαγραφές, λογισμικό και μεθοδολογίες ανάπτυξης λογισμικού που προβάλλουν τη συνεργασία και τα αποτελέσματα τα οποία είναι ελεύθερα προσβάσιμα, επαναχρησιμοποιήσιμα και διαμοιραζόμενα θεωρούνται ανοιχτά και μπορούν να οδηγήσουν σε οφέλη αποδοτικότητας, ενώ ατεκμηρίωτες, ιδιοκτησιακές προδιαγραφές, ιδιοκτησιακό λογισμικό και η απροθυμία ή η αντίσταση στην επαναχρησιμοποίηση λύσεων, δηλαδή το σύνδρομο "not invented here", θεωρούνται κλειστά.

Στο πλαίσιο του EIF, η ανοιχτότητα είναι η προθυμία προσώπων, οργανισμών και άλλων μελών μιας κοινότητας ενδιαφερόντων να μοιραστούν ελεύθερα τη γνώση και να παρακινήσουν την αντιπαράθεση μέσα στην κοινότητα ενδιαφερόντων, έχοντας ως απώτερο στόχο την προαγωγή της γνώσης και της χρήσης της για την επίλυση συναφών προβλημάτων. Η διαλειτουργικότητα συνεπάγεται το διαμοιρασμό της πληροφορίας και της γνώσης μεταξύ αλληλεπιδρώντων οργανισμών, άρα συνεπάγεται ανοιχτότητα.

Οι όροι "ανοικτό" και "κλειστό" χρησιμοποιούνται με έναν τρόπο ο οποίος είναι τόσο ασαφής ώστε να γίνεται ουσιαστικά χωρίς νόημα.

Ωστόσο το παρόν προσχέδιο δεν κάνει καμία προσπάθεια να υπογραμμίσει ότι μια "ανοικτή" προσέγγιση είναι προτιμητέα από μία "κλειστή". Ακόμη και αν έκανε, και οι δύο όροι χρησιμοποιούνται με έναν τρόπο τόσο ασαφή ώστε να γίνεται ουσιαστικά χωρίς νόημα.