Deze vertaling zou achterhaald kunnen zijn ten opzichte van originele tekst.
Help ons alstublieft bij het vertalen van deze en andere pagina's op fsfe.org zodat mensen onze boodschap in hun moedertaal kunnen lezen.
Verordening Digitale Markten
Apparaatneutraliteit is het beleidsconcept om het monopolie over
apparaten te reguleren en de eindgebruiker weer controle te geven over eigen digitale apparatuur.
De Wet Digitale Markten ("Digital Markets Act" of "DMA") regelt de economische activiteit van grote
digitale platforms en introduceert Apparaatneutraliteit in de EU- wetgeving, waardoor de toegang tot Vrije Software in apparaten wordt bevorderd.
De monopolistische macht van grote techbedrijven veroorzaakt verstoringen in
digitale markten. Dit heeft een negatieve invloed op de rechten van eindgebruikers en de controle over
apparaten. De vrijheden van gebruikers met betrekking tot Vrije Software hangen af van een politieke
en economische omgeving waarin zij hun vrije keuze kunnen uitoefenen
bij het gebruik van hun apparaten zonder vast te zitten in gesloten omgevingen onder
controle van poortwachters.
Apparaatneutraliteit is
een beleidsconcept gericht op het omgaan met onevenwichtige macht over digitale apparaten.
Vrije Software speelt een centrale rol bij het herstellen van eerlijke concurrentie
en een marktdynamiek die gunstiger is voor eindgebruikers. Op deze pagina
leren we hoe digitale markten voordeel kunnen halen uit strikte regels voor
het reguleren van de economische activiteit van bedrijven met dergelijke macht. De Verordening Digitale Markten (DMA) is een voorbeeld van dergelijke regelgeving. Met de juiste handhaving heeft de wet
het potentieel om de toegang tot Vrije Software in apparaten te vergemakkelijken.
Apparaatneutraliteit vertaalt zich in de DMA als strengere toestemmingsregels voor
voorgeïnstalleerde apps, garanties tegen verkoper lock-in, en gegevensinteroperabiliteit.
Dergelijke regelgevingselementen zijn krachtige mechanismen om een betere
toegang tot en gebruik van Free Sofware in apparaten door eindgebruikers veilig te stellen. De handhaving
van deze regels bevat uitdagingen voor de praktische uitvoering van de beginselen van Apparaatneutraliteit en
de uiteindelijke verwezenlijking ervan.
Verordening Digitale Markten: een overzicht
De Verordening Digitale Markten ("Digital Markets Act" of "DMA") is een EU-wet die in 2022 werd goedgekeurd om de
economische activiteit van grote digitale platforms die als "poortwachters" fungeren te reguleren, in
een poging om een eerlijkere en meer concurrerende markt te creëren voor online
platforms in de EU. De DMA is een belangrijke stap voorwaarts, die voorziet in
verschillende antimonopolieverplichtingen die gevolgen hebben voor de vrijheid van software-interoperabiliteit en controle over persoonsgegevens. De drie voornaamste elementen van de DMA zijn de aanwijzing van poortwachters, de lijst van do's en don'ts, en de handhavingsmechanismen.
Wie zijn de poortwachters
Het toepassingsgebied van de DMA omvat niet alle digitale diensten op de markten,
maar alleen die welke kwalificeren als kernplatformdiensten ("core platform services" of "CPS") die in de lijst van art. 2(2) staan. Daartoe behoren online bemiddelingsdiensten, zoekmachines,
sociale netwerken, platforms voor het delen van video's, apps voor berichtenverkeer, besturingssystemen, webbrowsers, virtuele assistenten, cloud computing-diensten en
online reclame.
De DMA vormt een asymmetrische regeling. Haar verplichtingen gelden niet voor
alle technologiebedrijven, maar alleen voor de aanbieders die zijn aangewezen
als poortwachters. Die aanwijzing gebeurt door de Europese
Commissie op basis van een cumulatieve "drie-criteria-test" die in artikel 3, lid 1, wordt opgesomd:
poortwachters zijn de ondernemingen die "een aanzienlijke invloed hebben op de interne markt van de EU", die "een belangrijke toegangspoort voor zakelijke gebruikers om eindgebruikers te bereiken controleren" en die een "gevestigde en duurzame positie op de markt" hebben. De DMA gaat ervan uit dat aan de criteria is voldaan wanneer het bedrijf extreem groot is met een gemiddelde marktkapitalisatie van ≥ 75 miljard euro en meer dan 45 miljoen maandelijks actieve eindgebruikers.
Abonneer u op onze e-mailupdates. Onze experts informeren u over het laatste nieuws, evenementen, activiteiten en hoe u kunt bijdragen. (Ons privacbeleid)
Appararaatneutraliteitsregels in de DMA
De DMA is een economisch regelgevingsinstrument, geen consumentenbeschermingswetgeving.
Maar veel van haar regels hebben direct en indirect gevolgen voor de eindgebruikers. De DMA
tracht de macht van de poortwachters op de digitale markten in evenwicht te brengen door de eindgebruikers te beschermen tegen monopolistische praktijken en door eerlijke concurrentie
tussen marktdeelnemers te bevorderen. Voor apparaatneutraliteit betekent dit dat
eindgebruikers de poortwachters moeten kunnen omzeilen en het recht moeten hebben op toegang tot
alternatieve routes naar de markten, zodat zij kunnen genieten van producten en diensten
die niet door de poortwachters worden gedomineerd (b.v. door Vrije Software op hun apparaten te installeren).
Met andere woorden: de poortwachters mogen de bedrijven en de individuele eindgebruikers de toegang tot concurrerende routes naar de markt voor inhoud, software, en andere
digitale diensten niet beletten.
De DMA geeft een lijst van "harde" en "zachte" verplichtingen voor elk van
de platformkerndiensten van de poortwachter die door de
Commissie in de artikelen 5-7 zijn aangewezen en voor correctiemechanismen
zijn gekoppeld in de artikelen. 8-13. Deze omvatten
verschillende bepalingen in verband met Apparaatneutraliteit.
In verband met softwarevrijheid zijn poortwachters
verplicht om eindgebruikers in staat te stellen voorgeïnstalleerde
software in apparaten te verwijderen (art. 6, lid 3), alsook om de installatie
en gebruik van apps van derden of app-winkels op apparaten mogelijk te maken (artikel 6, lid 4).
De DMA bevat verscheidene bepalingen ter verbetering van de bescherming
tegen verkoper lock-in. Poortwachters kunnen app-ontwikkelaars niet verbieden
om verschillende prijzen en voorwaarden voor hun apps in alternatieve winkels
(b.v. F-Droid) vast te stellen (art. 5, lid 3). Poortwachters kunnen softwareontwikkelaars
en eindgebruikers niet verplichten zich te laten registreren of aan te melden voor een dienst of app als voorwaarde voor toegang tot hun dienst of app of die van een andere poortwachter (art. 5, lid 7). Bovendien
moeten zij eindgebruikers toegang geven tot en gebruik laten maken van apps van derden, inhoud,
abonnementen, functies of andere functionaliteiten (art. 5, lid 5). Ten slotte mogen poortwachters niet de mogelijkheid van eindgebruikers beperken om over te stappen tussen en zich te abonneren op
verschillende apps en diensten die toegankelijk zijn via het besturingssysteem
of app-winkel (artikel 6, lid 6).
Interoperabiliteit en controle over gegevens wordt ook overwogen
als een belangrijke factor tegen lock-in. Poortwachters moeten aan derde ontwikkelaars (artikel 6, lid 7) dezelfde hardware- en softwarefuncties leveren waartoe toegang wordt verkregen of die worden gecontroleerd via het besturingssysteem. Dit omvat interoperabiliteit van gegevens
(ook wel real-time dataportabiliteit genoemd (art. 6, lid 9)) en
interoperabiliteit tussen apps voor berichtenverkeer (art. 7).
Handhavingsmechanismen
De DMA vertegenwoordigt een nieuwe houding tegenover de regulering van platforms. Het is een
hybride vorm van mededingings- en telecommunicatiewetgeving, waarbij een
aangewezen autoriteit bepaalt wie onder de werkingssfeer van de
de regelgeving valt. Maar in tegenstelling tot de telecommunicatiewetgeving, die een optreden van nationale
regelgevende instanties vereist, is de handhaving gecentraliseerd bij de Europese
Commissie. De Commissie kan onderzoeken (art. 16) of een bedrijf
als poortwachter moet worden aangewezen en de naleving daarvan, alsmede de
de lijst van verplichtingen. De Commissie kan ook boetes opleggen tot 10% van
de jaaromzet van de poortwachter of dwangsommen opleggen tot 5% van
de gemiddelde dagelijkse wereldwijde omzet (art. 30-31).
Eindgebruikers, concurrenten en andere organisaties kunnen meewerken aan de handhaving
van de DMA door de nationale regelgevende instanties op de hoogte te brengen van illegale praktijken
door poortwachters. De regelgevende instanties kunnen de Commissie ervan op de hoogte stellen dat zij procedures kunnen opstarten.
Implementatie van DMA en Vrije Software
De vrijheden van de gebruikers met betrekking tot Vrije Software hangen af van een politieke
en economische omgeving waarin zij hun vrije keuze kunnen uitoefenen
bij het gebruik van hun apparaten zonder vast te zitten in gesloten omgevingen onder
controle van poortwachters. De digitale markten kunnen er baat bij hebben als de DMA de
de commerciële praktijken van grote platforms reguleert, waardoor zij gedwongen worden om
toegang tot Vrije Software in apparaten te vergemakkelijken. Niettemin schiet de DMA nog tekort
op sommige punten, zoals Open Standaarden, de druk die poortwachters kunnen uitoefenen
op besluitvormers, evenals complexe digitale omgevingen.
Open Standaarden ontbreken
In het wetgevende proces heeft de FSFE aangedrongen op de opname van duidelijke
taal die de goedkeuring van Open Standaarden verplicht stelt voor de interoperabiliteitsverplichtingen, wat niet gebeurd is in de uiteindelijke versie van de wet. In plaats daarvan vermeldt de DMA "vrije en effectieve interoperabiliteit" (art. 6, lid 7) met betrekking tot hardware- en softwarefuncties die kunnen worden
benaderd/bediend via een besturingssysteem door derden, alsmede
"eerlijke, redelijke en niet-discriminerende toegangsvoorwaarden" tot app-winkels, zoekmachines en besturingssystemen. De gekozen oplossing kan poortwachters in staat stellen eigen normen toe te passen en restrictieve toegang tot API's die onverenigbaar zijn met Vrije Software te implementeren. Dit was een gemiste
kans om de concurrentie met toegankelijke en niet-discriminerende technische specificaties aan te zwengelen. Open Standaarden blijven een belangrijk element voor innovatie door marktdeelnemers in staat te stellen bovenop technische standaarden te innoveren.
Veiligheidsoverwegingen versus commerciële belangen
Een andere bron van zorg betreft de manier waarop de wet poortwachters toestaat
interoperabiliteit te beperken ten behoeve van de integriteit en de veiligheid van de
diensten of apparaten van de poortwachters (art. 6, leden 3 en 7). Onze ervaring
toont aan dat bedrijven veiligheidsoverwegingen hebben ingeroepen om de
rechten van gebruikers en de vrijheid van software te beperken, zelfs bij gebrek aan empirisch
bewijs van dergelijke risico's voor de integriteit van de apparaten. In plaats daarvan
zijn commerciële belangen de voornaamste drijfveer om dergelijke beperkende
praktijken na te streven. Deze bepaling in de DMA heeft het potentieel om de naleving te belemmeren
of zelfs, in het ergste geval, de verankerde positie van de poortwachters in de markt de versterken of te consolideren.
Ingewikkelde handhaving
De procedurele handhavingsinspanningen doen ook vragen rijzen over
het bereiken van echte en doeltreffende apparaatneutraliteit. De DMA omvat de
regulering van verschillende complexe lagen van apparaten als besturingssystemen,
browsers, en app-winkels, alsmede interoperabiliteit en dataportabiliteit.
Net als bij de telecommunicatiewetgeving zouden dergelijke maatregelen verdere
specificatie en verdere regelgevende inspanningen voor praktische
uitvoering vereisen. Zoals onze ervaring met Routervrijheid in de EU heeft aangetoond, waren de bijbehorende telecomregels veel eenvoudiger te implementeren en duurde het desalniettemin jaren voordat ze door de nationale regelgevende instanties naar behoren werden toegepast. Daarom kunnen niet alleen de lobbykracht van dergelijke platforms, maar ook de tegemoetkomingen die de wet doet ten aanzien van "veiligheid en integriteit", evenals het ontbreken van duidelijke taal die Open Standaarden verplicht stelt en ook de druk van de markt, de handhavingsprioriteiten van de Commissie en andere beleidsvormende instanties relativeren.
Help om van Apparaatneutraliteit een realiteit te maken!
De FSFE heeft ruime ervaring in het toezicht op de naleving van
telecommunicatie- en internetwetgeving, het samenwerken met de
commissie in antitrustzaken, alsook met nationale regelgevende instanties.
Wij zullen ons blijven inzetten voor de handhaving van de DMA
en om in de EU van Apparaatneutraliteit een realiteit te maken. Daarvoor rekenen wij op
uw steun voor ons werk met een donatie. Word actief en help ons
u in staat te stellen weer controle over uw apparaten te krijgen!
It's November and our team heads to Bolzano for SFSCON, still thrilled by the
inspiring 2024 Youth Hacking 4 Freedom award ceremony! Last weeks we’ve also
launched a new page to keep you updated on the latest developments in
our involvement with the Apple vs. EC litigation. Find out the latest updates on
Router Freedom, REUSE and more!
We are excited to be back for the South Tyrol Free Software
Conference (SFSCON) on 8 and 9 November with talks, workshops and a booth! SFSCON is the place to be if
you’re passionate about Free Software and want to dive into discussions on key topics, including the need for sustainable, long-term funding for Free Software projects. Come to Bolzano to learn, connect, and be inspired!.
In 2018 Italy implemented Router Freedom. However regulatory decisions in
2019 and 2023 introduced exceptions for fiber networks. The Free Software
Foundation Europe has now urged Italy’s telecom regulator,
AGCOM, to remove these restrictions and fully restore users' rights to choose
their own equipment to connect to fiber networks.
The story of Ada & Zangemann is now available as an animated movie!
We’d also like to thank everyone who contributed feedback to the EC
consultation, urging European policymakers to establish long-term
sustainable funding for Free Software Additionally, we’ve submitted our
arguments in the ongoing Apple litigation. And great news, our hoodies
are back!
In 2024, we continued to promote software freedom through our presence
at conferences and events across Europe, as well as through our various
activities and initiatives. Despite our ongoing financial challenges, we
have actively raised our voice in defence of Device Neutrality and are
advocating for a dedicated Free Software budget in Europe.