Deze vertaling zou achterhaald kunnen zijn ten opzichte van originele tekst.
Help ons alstublieft bij het vertalen van deze en andere pagina's op fsfe.org zodat mensen onze boodschap in hun moedertaal kunnen lezen.
Verordening Digitale Markten
Apparaatneutraliteit is het beleidsconcept om het monopolie over
apparaten te reguleren en de eindgebruiker weer controle te geven over eigen digitale apparatuur.
De Wet Digitale Markten ("Digital Markets Act" of "DMA") regelt de economische activiteit van grote
digitale platforms en introduceert Apparaatneutraliteit in de EU- wetgeving, waardoor de toegang tot Vrije Software in apparaten wordt bevorderd.
De monopolistische macht van grote techbedrijven veroorzaakt verstoringen in
digitale markten. Dit heeft een negatieve invloed op de rechten van eindgebruikers en de controle over
apparaten. De vrijheden van gebruikers met betrekking tot Vrije Software hangen af van een politieke
en economische omgeving waarin zij hun vrije keuze kunnen uitoefenen
bij het gebruik van hun apparaten zonder vast te zitten in gesloten omgevingen onder
controle van poortwachters.
Apparaatneutraliteit is
een beleidsconcept gericht op het omgaan met onevenwichtige macht over digitale apparaten.
Vrije Software speelt een centrale rol bij het herstellen van eerlijke concurrentie
en een marktdynamiek die gunstiger is voor eindgebruikers. Op deze pagina
leren we hoe digitale markten voordeel kunnen halen uit strikte regels voor
het reguleren van de economische activiteit van bedrijven met dergelijke macht. De Verordening Digitale Markten (DMA) is een voorbeeld van dergelijke regelgeving. Met de juiste handhaving heeft de wet
het potentieel om de toegang tot Vrije Software in apparaten te vergemakkelijken.
Monopolies op digitale markten hebben een directe invloed op de rechten van de eindgebruikers op de apparaten.
Apparaatneutraliteit vertaalt zich in de DMA als strengere toestemmingsregels voor
voorgeïnstalleerde apps, garanties tegen verkoper lock-in, en gegevensinteroperabiliteit.
Dergelijke regelgevingselementen zijn krachtige mechanismen om een betere
toegang tot en gebruik van Free Sofware in apparaten door eindgebruikers veilig te stellen. De handhaving
van deze regels bevat uitdagingen voor de praktische uitvoering van de beginselen van Apparaatneutraliteit en
de uiteindelijke verwezenlijking ervan.
Verordening Digitale Markten: een overzicht
De Verordening Digitale Markten ("Digital Markets Act" of "DMA") is een EU-wet die in 2022 werd goedgekeurd om de
economische activiteit van grote digitale platforms die als "poortwachters" fungeren te reguleren, in
een poging om een eerlijkere en meer concurrerende markt te creëren voor online
platforms in de EU. De DMA is een belangrijke stap voorwaarts, die voorziet in
verschillende antimonopolieverplichtingen die gevolgen hebben voor de vrijheid van software-interoperabiliteit en controle over persoonsgegevens. De drie voornaamste elementen van de DMA zijn de aanwijzing van poortwachters, de lijst van do's en don'ts, en de handhavingsmechanismen.
Wie zijn de poortwachters
Het toepassingsgebied van de DMA omvat niet alle digitale diensten op de markten,
maar alleen die welke kwalificeren als kernplatformdiensten ("core platform services" of "CPS") die in de lijst van art. 2(2) staan. Daartoe behoren online bemiddelingsdiensten, zoekmachines,
sociale netwerken, platforms voor het delen van video's, apps voor berichtenverkeer, besturingssystemen, webbrowsers, virtuele assistenten, cloud computing-diensten en
online reclame.
Poortwachters kunnen fabrikanten van apparaten, verkopers of internetplatforms zijn
die voldoen aan de door de DMA vastgestelde criteria.
De DMA vormt een asymmetrische regeling. Haar verplichtingen gelden niet voor
alle technologiebedrijven, maar alleen voor de aanbieders die zijn aangewezen
als poortwachters. Die aanwijzing gebeurt door de Europese
Commissie op basis van een cumulatieve "drie-criteria-test" die in artikel 3, lid 1, wordt opgesomd:
poortwachters zijn de ondernemingen die "een aanzienlijke invloed hebben op de interne markt van de EU", die "een belangrijke toegangspoort voor zakelijke gebruikers om eindgebruikers te bereiken controleren" en die een "gevestigde en duurzame positie op de markt" hebben. De DMA gaat ervan uit dat aan de criteria is voldaan wanneer het bedrijf extreem groot is met een gemiddelde marktkapitalisatie van ≥ 75 miljard euro en meer dan 45 miljoen maandelijks actieve eindgebruikers.
Abonneer u op onze e-mailupdates. Onze experts informeren u over het laatste nieuws, evenementen, activiteiten en hoe u kunt bijdragen. (Ons privacbeleid)
Appararaatneutraliteitsregels in de DMA
De DMA is een economisch regelgevingsinstrument, geen consumentenbeschermingswetgeving.
Maar veel van haar regels hebben direct en indirect gevolgen voor de eindgebruikers. De DMA
tracht de macht van de poortwachters op de digitale markten in evenwicht te brengen door de eindgebruikers te beschermen tegen monopolistische praktijken en door eerlijke concurrentie
tussen marktdeelnemers te bevorderen. Voor apparaatneutraliteit betekent dit dat
eindgebruikers de poortwachters moeten kunnen omzeilen en het recht moeten hebben op toegang tot
alternatieve routes naar de markten, zodat zij kunnen genieten van producten en diensten
die niet door de poortwachters worden gedomineerd (b.v. door Vrije Software op hun apparaten te installeren).
Met andere woorden: de poortwachters mogen de bedrijven en de individuele eindgebruikers de toegang tot concurrerende routes naar de markt voor inhoud, software, en andere
digitale diensten niet beletten.
Eindgebruikers moeten de poortwachters kunnen omzeilen om toegang te krijgen tot inhoud van rivalen, software en andere digitale diensten op de markten.
De DMA geeft een lijst van "harde" en "zachte" verplichtingen voor elk van
de platformkerndiensten van de poortwachter die door de
Commissie in de artikelen 5-7 zijn aangewezen en voor correctiemechanismen
zijn gekoppeld in de artikelen. 8-13. Deze omvatten
verschillende bepalingen in verband met Apparaatneutraliteit.
In verband met softwarevrijheid zijn poortwachters
verplicht om eindgebruikers in staat te stellen voorgeïnstalleerde
software in apparaten te verwijderen (art. 6, lid 3), alsook om de installatie
en gebruik van apps van derden of app-winkels op apparaten mogelijk te maken (artikel 6, lid 4).
De DMA bevat verscheidene bepalingen ter verbetering van de bescherming
tegen verkoper lock-in. Poortwachters kunnen app-ontwikkelaars niet verbieden
om verschillende prijzen en voorwaarden voor hun apps in alternatieve winkels
(b.v. F-Droid) vast te stellen (art. 5, lid 3). Poortwachters kunnen softwareontwikkelaars
en eindgebruikers niet verplichten zich te laten registreren of aan te melden voor een dienst of app als voorwaarde voor toegang tot hun dienst of app of die van een andere poortwachter (art. 5, lid 7). Bovendien
moeten zij eindgebruikers toegang geven tot en gebruik laten maken van apps van derden, inhoud,
abonnementen, functies of andere functionaliteiten (art. 5, lid 5). Ten slotte mogen poortwachters niet de mogelijkheid van eindgebruikers beperken om over te stappen tussen en zich te abonneren op
verschillende apps en diensten die toegankelijk zijn via het besturingssysteem
of app-winkel (artikel 6, lid 6).
Interoperabiliteit en controle over gegevens wordt ook overwogen
als een belangrijke factor tegen lock-in. Poortwachters moeten aan derde ontwikkelaars (artikel 6, lid 7) dezelfde hardware- en softwarefuncties leveren waartoe toegang wordt verkregen of die worden gecontroleerd via het besturingssysteem. Dit omvat interoperabiliteit van gegevens
(ook wel real-time dataportabiliteit genoemd (art. 6, lid 9)) en
interoperabiliteit tussen apps voor berichtenverkeer (art. 7).
Handhavingsmechanismen
De DMA vertegenwoordigt een nieuwe houding tegenover de regulering van platforms. Het is een
hybride vorm van mededingings- en telecommunicatiewetgeving, waarbij een
aangewezen autoriteit bepaalt wie onder de werkingssfeer van de
de regelgeving valt. Maar in tegenstelling tot de telecommunicatiewetgeving, die een optreden van nationale
regelgevende instanties vereist, is de handhaving gecentraliseerd bij de Europese
Commissie. De Commissie kan onderzoeken (art. 16) of een bedrijf
als poortwachter moet worden aangewezen en de naleving daarvan, alsmede de
de lijst van verplichtingen. De Commissie kan ook boetes opleggen tot 10% van
de jaaromzet van de poortwachter of dwangsommen opleggen tot 5% van
de gemiddelde dagelijkse wereldwijde omzet (art. 30-31).
Eindgebruikers, concurrenten en andere organisaties kunnen meewerken aan de handhaving
van de DMA door de nationale regelgevende instanties op de hoogte te brengen van illegale praktijken
door poortwachters. De regelgevende instanties kunnen de Commissie ervan op de hoogte stellen dat zij procedures kunnen opstarten.
Een goede implementatie en handhaving kan een breder gebruik
van Vrije Software in apparaten vergemakkelijken.
Implementatie van DMA en Vrije Software
De vrijheden van de gebruikers met betrekking tot Vrije Software hangen af van een politieke
en economische omgeving waarin zij hun vrije keuze kunnen uitoefenen
bij het gebruik van hun apparaten zonder vast te zitten in gesloten omgevingen onder
controle van poortwachters. De digitale markten kunnen er baat bij hebben als de DMA de
de commerciële praktijken van grote platforms reguleert, waardoor zij gedwongen worden om
toegang tot Vrije Software in apparaten te vergemakkelijken. Niettemin schiet de DMA nog tekort
op sommige punten, zoals Open Standaarden, de druk die poortwachters kunnen uitoefenen
op besluitvormers, evenals complexe digitale omgevingen.
Hoewel de DMA een stap voorwaarts betekent wat de regulering van de poortwachter betreft,
zijn er uitdagingen voor een doeltreffende implementatie.
Open Standaarden ontbreken
In het wetgevende proces heeft de FSFE aangedrongen op de opname van duidelijke
taal die de goedkeuring van Open Standaarden verplicht stelt voor de interoperabiliteitsverplichtingen, wat niet gebeurd is in de uiteindelijke versie van de wet. In plaats daarvan vermeldt de DMA "vrije en effectieve interoperabiliteit" (art. 6, lid 7) met betrekking tot hardware- en softwarefuncties die kunnen worden
benaderd/bediend via een besturingssysteem door derden, alsmede
"eerlijke, redelijke en niet-discriminerende toegangsvoorwaarden" tot app-winkels, zoekmachines en besturingssystemen. De gekozen oplossing kan poortwachters in staat stellen eigen normen toe te passen en restrictieve toegang tot API's die onverenigbaar zijn met Vrije Software te implementeren. Dit was een gemiste
kans om de concurrentie met toegankelijke en niet-discriminerende technische specificaties aan te zwengelen. Open Standaarden blijven een belangrijk element voor innovatie door marktdeelnemers in staat te stellen bovenop technische standaarden te innoveren.
Veiligheidsoverwegingen versus commerciële belangen
Een andere bron van zorg betreft de manier waarop de wet poortwachters toestaat
interoperabiliteit te beperken ten behoeve van de integriteit en de veiligheid van de
diensten of apparaten van de poortwachters (art. 6, leden 3 en 7). Onze ervaring
toont aan dat bedrijven veiligheidsoverwegingen hebben ingeroepen om de
rechten van gebruikers en de vrijheid van software te beperken, zelfs bij gebrek aan empirisch
bewijs van dergelijke risico's voor de integriteit van de apparaten. In plaats daarvan
zijn commerciële belangen de voornaamste drijfveer om dergelijke beperkende
praktijken na te streven. Deze bepaling in de DMA heeft het potentieel om de naleving te belemmeren
of zelfs, in het ergste geval, de verankerde positie van de poortwachters in de markt de versterken of te consolideren.
Ingewikkelde handhaving
De procedurele handhavingsinspanningen doen ook vragen rijzen over
het bereiken van echte en doeltreffende apparaatneutraliteit. De DMA omvat de
regulering van verschillende complexe lagen van apparaten als besturingssystemen,
browsers, en app-winkels, alsmede interoperabiliteit en dataportabiliteit.
Net als bij de telecommunicatiewetgeving zouden dergelijke maatregelen verdere
specificatie en verdere regelgevende inspanningen voor praktische
uitvoering vereisen. Zoals onze ervaring met Routervrijheid in de EU heeft aangetoond, waren de bijbehorende telecomregels veel eenvoudiger te implementeren en duurde het desalniettemin jaren voordat ze door de nationale regelgevende instanties naar behoren werden toegepast. Daarom kunnen niet alleen de lobbykracht van dergelijke platforms, maar ook de tegemoetkomingen die de wet doet ten aanzien van "veiligheid en integriteit", evenals het ontbreken van duidelijke taal die Open Standaarden verplicht stelt en ook de druk van de markt, de handhavingsprioriteiten van de Commissie en andere beleidsvormende instanties relativeren.
Help om van Apparaatneutraliteit een realiteit te maken!
De FSFE heeft ruime ervaring in het toezicht op de naleving van
telecommunicatie- en internetwetgeving, het samenwerken met de
commissie in antitrustzaken, alsook met nationale regelgevende instanties.
Wij zullen ons blijven inzetten voor de handhaving van de DMA
en om in de EU van Apparaatneutraliteit een realiteit te maken. Daarvoor rekenen wij op
uw steun voor ons werk met een donatie. Word actief en help ons
u in staat te stellen weer controle over uw apparaten te krijgen!
Bewaking en naleving vergen aanzienlijke inspanningen, menselijke en
materiële middelen. Wij hebben uw hulp nodig om van Apparaatneutraliteit een realiteit te maken!
Dive with us into the inner workings of the European Parliament and learn about their approach on technological sovereignty. In this 34th episode of the Software Freedom
Podcast Alex and Bonnie discuss the current debate in the European Union and pay special attention to the current European technological sovereignty and digital infrastructure INI.
As a general rule, software source code is protected
by copyright by default. Copyright holders create Free Software by
applying a Free Software license to their code. Creative works,
such as source code, nevertheless must
be sufficiently original in nature before they can be protected by
copyright. Exactly what is this “threshold of originality”, and are
there types of code that are not automatically
protected by copyright?
In april hebben wij ons werk op het gebied van Apparaatneutraliteit
voortgezet met nieuws en bijeenkomsten over de VDM. Wij hebben een
PGPC-bijeenkomst gehad in Duitsland en hebben in een van onze
podcast-afleveringen gesproken over het Duitse regeerakkoord. Daarnaast
hebben wij onze jaarlijkse werkgroep over juridische zaken en licenties
gehouden en hebben wij een nieuw artikel gepubliceerd in onze Juridische
Hoek.
A new release of the Webpreview tool is here! This is our in-house Free
Software preview tool for FSFE webpages. It supports our amazing
volunteers in translating, and checking website content. Our latest
update integrates LibreTranslate, providing a helpful starting point to
speed up the translation process.
The Free Software
Legal & Licensing Workshop convened once again, this time in Essen,
bringing together over 100 legal and compliance
professionals, technologists, and policy experts from across the globe.
The 2025 edition delved into the evolving
legal landscapes impacting Free Software, with a particular focus on
Artificial Intelligence and cybersecurity.
If you like programming, tinkering, having fun with software and if you are up for a challenge, we have something exciting for you: "Youth Hacking 4 Freedom" (YH4F),
the FSFE's hacking competition for young people from Europe! On top you can win up to €4096 and a trip to Brussels for the award ceremony!
The programming period of this year's YH4F round runs from 1 January to 30 June 2025. Teenagers between 14 and 18 years and living in Europe are welcome to join the competition.
You can register for free.
40 years of software freedom and the FSF: join the celebrations in Warsaw, Poland
18:00 – 21:00 UTC
29 May 2025
The FSFE is joining the celebrations of its sister organisation, the Free Software Foundation, and its 40 years of commitment to software freedom.
On 29 May, members of the FSFE will join the local celebrations in Warsaw (Poland). The event will include various activities to learn about what Free Software is and the work of the FSF over the last 40 years. A panel discussion on software freedom and machine learning will be held, and Gabriel Ku Wei Bin, FSFE Legal Programme Manager, will be among the panellists.
This celebration will take place from 18:00-21:00 CET, in the University of Warsaw Library (BUW) room 256.
"Participation is gratis but you will be required to register when entering the Library. Registration starts at 17:30 CET.
Some more data protection-related information is at: https://libreplanet.org/wiki/FSF40/meetups#Poland
We’re excited to launch Refund4Freedom, a new campaign defending your rights to choose your operating system and claim refunds for unused pre-installed software.
Join us on May 29, 2025, as we kick off this important initiative that promotes device neutrality, consumer rights, and software freedom.
Learn how you can take action, share your story, get involved and help push manufacturers toward fairer, more transparent practices. Let’s stand up for our freedom together!
👉 To participate, please sign up using the link below.
On May 30 and 31, Dario Presutti, FSFE project manager, will be at Hackmeeting HackIT 2025 in Cagliari (Italy). On May 30, from 16:30 to 17:00 (CEST), he will give a talk about "Our fight for Software Freedom in Europe", entangling FSFE's work on device neutrality, router freedom and presenting the Next Generation Internet initiative.
Lucas Lasota, FSFE programme manager, will be at T-DOSE 2025 in Eindhoven (The Netherlands) on May 31 and June 1. On May 31, from 15:00 to 15:50 (CEST), he will give a talk about "Shaping the future of the Internet with Free Software," entangling FSFE's work on device neutrality and Free Software and AI and presenting the Next Generation Internet initiative.