Terugbetaling van voorgeïnstalleerde Windows: Lenovo moet 20.000 euro schadevergoeding betalen
In een historisch vonnis in Italië, in een zaak aangespannen door FSFE-supporter Luca Bonissi, werd Lenovo veroordeeld tot het betalen van 20.000 euro schadevergoeding wegens misbruik door te weigeren om de prijs van een voorgeïnstalleerde Windows-licentie terug te betalen. In een motiverend gebaar voor Vrije Software schonk Luca 15.000 euro aan de FSFE.
We weten allemaal hoe frustrerend het is om een gloednieuwe computer te kopen en te ontdekken dat deze wordt geleverd met een vooraf geïnstalleerd propriëtair besturingssysteem. Sommige bedrijven hebben hun oneerlijke gedrag aangepast en voor consumenten duidelijkere procedures ingesteld om de terugbetaling van betaalde licenties voor software die zij niet wensen te gebruiken te verkrijgen. Sommige computerfabrikanten zoals Lenovo maken het de consumenten echter nog steeds erg moeilijk en dwingen hen hun rechten te doen gelden in dure en uitputtende rechtszaken. Dit is het succesvolle verhaal van Luca Bonissi, een Italiaanse ontwikkelaar, duurzame FSFE-supporter en -vrijwilliger, in zijn niet aflatende zoektocht naar het verkrijgen van een terugbetaling van een Windows licentie en hoe Lenovo veroordeeld werd tot het betalen van 20.000 euro voor haar onwettige gedrag tijdens de rechtszaak.
Lenovo en voorgeïnstalleerde Windows: misbruik van markt en consument
Het behoeft geen uitleg dat iedereen vrij zou moeten zijn om in vrijheid het besturingssysteem op de eigen persoonlijke computers te kunnen kiezen. Vrije Software betreft het vrijheid geven aan mensen om in vrijheid software te gebruiken die zij wensen en, als gevolg hiervan, software die hun vrijheid niet respecteert te weigeren. Maar Microsoft en de overgrote meerderheid van hardwarefabrikanten eren dit principe niet door aan hun klanten op te leggen welk besturingssysteem ze moeten gebruiken en hen te dwingen om Windows te gebruiken zelfs als ze dat eenvoudigweg niet willen.
In maart 2018 kocht Luca een gloednieuwe Lenovo Ideapad convertibele tablet en besloot om er geen Windows op te gebruiken. In plaats daarvan nam hij contact op met Lenovo om een terugbetaling aan te vragen en de voorgeïnstalleerde Windows terug te sturen. Wat hierna volgde was echt een juridische en bureaucratische zoektocht die van Luca jaren, verschillende rechtszaken en veel veerkracht en doorzettingsvermogen heeft gekost.
Twee jaren, twee rechtszaken en veel uitgegeven geld; allemaal vanwege een licentie van 42 euro
Nadat zijn verzoeken tot twee keer toe op slinkse wijze waren afgewezen door Lenovo probeerde Luca de hulp in te roepen van de Italiaanse Autoriteit voor Mededinging en Markt (AGCM). Toen hij echter merkte dat deze pogingen vruchteloos waren, besloot Luca juridische stappen te ondernemen tegen Lenovo.
Door de lage prijs van de Windows-licentie voor thuisgebruik kon Luca de procedure zonder de hulp van een advocaat voor een rechtbank voor kleine zaken beginnen. Geconfronteerd met de agressieve verdediging van Lenovo zocht Luca echter professionele hulp. In juni 2019 erkende de vrederechter van Monza Luca's recht op terugbetaling en veroordeelde Lenovo tot terugbetaling van 42 euro voor de Windows-licentie en 130 euro voor de gerechtskosten.
Lenovo was ontevreden met het vonnis. Het bedrijf bracht zwaar juridisch geschut in stelling en ging in hoger beroep, waarbij het in een document van 59 pagina's 15 gronden aangaf waarop het vonnis moest worden herzien. De onevenredige en ingewikkelde argumenten van Lenovo noopten Luca ertoe zich ook in hoger beroep met een advocaat te verdedigen. Het verzoek om terugbetaling, dat met een eenvoudige e-mail had kunnen worden afgehandeld indien Lenovo te goeder trouw had gehandeld, duurde inmiddels al meer dan twee jaar en kostte Luca enkele honderden euro's.
De uitslag: 20.000 euro schadevergoeding voor consumentenmisbruik
Uiteindelijk heeft het Hof van Monza in december 2020 alle argumenten van Lenovo verworpen en bevestigd dat zij het recht op terugbetaling van de voorgeïnstalleerde software verschuldigd was. Het vonnis wees erop dat de fabrikant zelf deze verplichting uitdrukkelijk op zich had genomen in de Windows-licentie. Maar dat is nog niet alles: in een historische beslissing legde de rechtbank Lenovo bij wijze van straf een schadevergoeding op van 20.000 euro wegens misbruik van de beroepsprocedures. Lenovo dwong zijn klant deel te nemen aan een onevenredige en onnodige gerechtelijke procedure. De rechtbank merkte ook op dat deze zaak een voorbeeld is van de arrogantie en het getalm van een reusachtig bedrijf tegenover een bescheiden consument. Uiteindelijk oordeelde de rechtbank dat de som aan Luca moest worden betaald ter vergoeding van de schade die was veroorzaakt door de verzwaarde procedurele aansprakelijkheid.
Deze beslissing is een belangrijke overwinning tegen de dubieuze handelspraktijken van techbedrijven die consumenten beletten hun geld terug te krijgen voor vooraf geïnstalleerde propriëtaire software. De prijs die gewone mensen moeten betalen om hun rechten te krijgen is echter nog steeds hoog, zoals Luca ons herinnert:
"Hoewel de terugbetaling werd erkend, kan het vragen ernaar economisch nadelig zijn voor consumenten. De hoge proceskosten en risico's, alsmede het geringe economische rendement, vormen een sterk afschrikmiddel dat eenieder ervan weerhoudt een terugbetaling voor voorgeïnstalleerde Windows te eisen. Aangezien de normale consument niet over de technische en juridische vaardigheden beschikt om een dergelijke zaak zonder advocaat te voeren en het risico bestaat dat de fabrikanten de zaak verscheidene jaren voort laten slepen, is het zeer onwaarschijnlijk dat iemand zich aangemoedigd voelt om tech-giganten aan te klagen, tenzij uitspraken zoals die van het Hof van Monza de fabrikanten dwingen zich aan hun eigen licenties te houden en een beter terugbetalingsbeleid te ontwikkelen".
Wat van Vrije Software was genomen kwam terug bij Vrije Software
Decennialang hebben computerfabrikanten de hardwareprijzen voor GNU/Linux-gebruikers kunstmatig verhoogd door computers te bundelen met een Windows-licentie en daarmee een verplichte betaling aan Microsoft. Producenten zoals Lenovo houden zich niet aan hun eigen voorwaarden en maken het voor klanten bijna onmogelijk om een terugbetaling te krijgen voor ongebruikte Windows-licenties. De beste behandeling is nog steeds preventie. Gebruikers doen er goed aan hardware te kopen bij verkopers die computers met Vrije Software of zonder propriëtaire software verkopen.
Enkele fabrikanten hebben een beter beleid en betere procedures vastgesteld voor het verkrijgen van de terugbetaling maar voor andere moeten de gebruikers aanhoudend schrijven en, als laatste redmiddel, een rechtszaak aanspannen. In 2019 startte Luca een vergelijkbare zaak tegen HP, waarin hij in december 2020 ook een gunstige uitspraak bereikte. Verschillende FSFE-vrijwilligers hebben hun ervaringen over het verkrijgen van de Windows-terugbetaling gedeeld. We zijn hen allen zeer dankbaar; vooral Luca die ook de documentatie en procedures deelde in de bijgewerkte wiki-pagina voor Italië.
Niettegenstaande de verschillende hindernissen die Microsoft en hardwarefabrikanten opleggen, raden we iedereen aan om bij de aankoop van een nieuwe pc de ongebruikte Windows-licenties terug te vragen. Deze verraderlijke praktijken mogen niet de overhand krijgen bij het afschrikken van Vrije Software-gebruikers om te genieten van hun vrijheid om alle software te gebruiken die ze willen. Luca doneerde 15.000 euro van de schadevergoeding aan de FSFE en moedigde zo mensen aan om voor hun rechten op te komen.
Sinds haar oprichting in 2001 zet de FSFE zich in voor de promotie van Vrije Software in Europa en daarbuiten. Met onze concrete activiteiten, gebaseerd op de drie pijlers van ons werk, richten we ons op het beschermen en uitbreiden van gebruikersrechten. Sommige van onze acties lopen gedurende vele jaren en andere zijn gericht op ontwikkelingen op korte termijn maar ze maken allemaal deel uit van onze missie: gebruikers in staat stellen controle te hebben over technologie. U kunt ook betrokken raken en samen kunnen we de behandeling van Vrije Softwaregebruikers door grote techbedrijven verbeteren.
Relevante materialen
Een speciaal woord van dank is op zijn plaats aan Luca voor het op een zeer methodische en georganiseerde manier samenstellen van alle relevante documentatie van de rechtszaken in verband met de terugbetalingen van Windows-licenties.
- Wiki-pagina voor Windows-terugbetalingen in Italië (Engels en Italiaans).
- Complete documentatie over de zaak-Lenovo (Italiaans).
- Complete documentatie over de zaak-HP (Italiaans).
- Documentatie over Windows-terugbetalingen betreffende andere bedrijven (Italiaans).