Vrolijke 40e verjaardag van Softwarevrijheid!
Al vier decennia lang werkt de Vrije Softwaregemeenschap eraan om gebruikers in staat te stellen technologie te controleren en onze samenleving te helpen begrijpen hoe Vrije Software bijdraagt aan vrijheid, transparantie en zelfbeschikking.
Vier decennia geleden begon technologie onze levens te vormen: in de vroege jaren 1980 pasten computers nog niet in onze zakken maar vulden grote ruimtes, en begonnen we over te stappen van cassettebandjes en floppy's naar CD’s om naar muziek te luisteren. In 1982, noemde het tijdschrift Time de computer "Persoon van het Jaar". Op dat moment begonnen mensen de noodzaak om gebruikers controle over deze technologie te geven, duidelijk te maken. Dus in 1983 werd het GNU-project. aangekondigd door Richard M. Stallman. Het doel: een besturingssysteem creëren dat geheel bestaat uit Vrije Software om mensen in staat te stellen software te gebruiken, te begrijpen, aan te passen en te delen. Twee jaren later werd de FSF, ude zusterorganisatie van de FSFE, opgericht als juridische ruggengraat voor het GNU-project.
Softwarevrijheid: Getuigenissen
Dat was het begin van de beweging voor softwarevrijheid! Vandaag is het een wereldwijde en brede beweging die kleine lokale en grote wereldwijde bedrijven bevat, evenals organisaties uit de burgersamenleving en duizenden professionals. Allen werken naar een wereld waar de vier vrijheden zijn gegarandeerd: gebruikers zijn vrij om software te gebruiken en aan hun behoeften aan te passen en zijn in staat om te begrijpen en te delen. Deze rechten ondersteunen andere fundamentele rechten zoals vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en privacy.
Het is een beweging die tegenwoordig democratie beschermt. Vrije Software draagt bij aan de interactie en participatie van geïnteresseerde belanghebbenden en onze samenleving. In het algemeen draagt het in staat stellen van mensen om software te gebruiken om oplossingen voor hun problemen te creëren, bij aan het creëren van betrouwbare systemen; maakt het technologie mogelijk die ons dient in plaats van technologie die ons controleert.
Softwarevrijheid en de GNU GPL
In 1992 waren de essentiële componenten van het GNU-besturingssysteem af, behalve de kernel. Toen in 1992 de Linux-kernel opnieuw werd gepubliceerd onder de GNU GPL, vormde de combinatie GNU en Linux een compleet vrij besturingssysteem. Deze combinatie is het GNU/Linux systeem.
Meestal gecombineerd met de Linux-kernel, vormt GNU de ruggengraat van het internet en drijft zo miljoenen servers, desktops en ingebedde computerapparaten aan. Naast haar technische vooruitgang pionierde GNU het concept “copyleft,” die het best wordt geïllustreerd door deGNU General Public License( GPL).
Copyleft geeft aan een gebruiker toestemming om te genieten van de vier vrijheden van Vrije Software, onder de voorwaarde dat deze vrijheden intact blijven in verdere distributie van de software of afgeleide werken. In de praktijk betekent een copyleft- licentie over het algemeen dat het afgeleide werk onder dezelfde licentie moet vallen als het originele werk. Dit zorgt ervoor dat gebruikers van copyleft Vrije Software profiteren van de vier rechten om het te gebruiken, te begrijpen, te delen en te verbeteren; deze rechten kunnen de gebruikers niet ontzegd worden.
Dit sluit niet uit dat Vrije Software wordt verkocht, zolang de kopers na hun aankoop niet beperkt worden in het uitoefenen van deze vier rechten. Vrije Software kan ook op andere manieren gecommercialiseerd worden, zoals het verkopen van ondersteuning, diensten of certificering. (Leer meer over Vrije Software-licenties).
Veertig jaren later zijn GNU en Vrije Software zelfs nog relevanter. Software is een onmisbare hulpbron geworden voor onze samenlevingen, maar gebruikers hebben er geen volledige controle over. Apparaatfabrikanten, verkopers en internetplatforms hebben de vrijheid van software beperkt door controle over apparaten van eindgebruikers uit te oefenen, waardoor individuele autonomie, consumentenwelzijn en digitale soevereiniteit worden bedreigd. Eindgebruikers moeten met Vrije Software eigenaar worden van hun apparaten.
Apparaatneutraliteit kan de controle van eindgebruikers over apparaten herstellen; eerlijke concurrentie in digitale markten vereist het waarborgen van softwarevrijheid voor apparaten, bescherming van eindgebruikers tegen lock-in en bevordering van controle over gegevens door eindgebruikers.
Viering en hackerbijeenkomst
Het GNU-project viert met een 40e verjaardag hackerbijeenkomst op 27 september in het Volkshaus in Biel/Bienne, Zwitserland. Het evenement wordt georganiseerd door GNUnet e.V. en staat open voor iedereen die wil vieren, werken aan of leren over Vrije Software.
In Boston organiseert GNU-sponsor Free Software Foundation, een hackdag voor families, studenten en iedereen met interesse in het vieren van GNU’s verjaardag. De dag wordt gehouden op 1 oktober in de kantoren van de FSF in Boston (VS).