Vragen voor Microsoft over open formaten
Oorspronkelijk gepubliceerd op de BBC website, 11 juli 2007.
Nadat Microsoft bekendmaakte dat ze gingen samenwerken met de Nationale Archieven van het VK, om de oude digitale documentformaten open te maken, stellen Georg Greve en Joachim Jacobs van de Free Software Foundation Europe zich vragen bij de motieven van deze Amerikaanse reus.
De klanten van vandaag sturen de toekomstige technologische ontwikkelingen. Deze stelling wordt algemeen aanvaard.
Maar als klanten eenzelfde bedrijf eerst betalen voor het creëren van een probleem en daarna opnieuw moeten betalen om het probleem op te lossen, dan zouden de meeste mensen toch wel verwachten dat die klanten ontevreden gaan zijn. Alhoewel, sommigen zijn daar blijkbaar heel tevreden over.
Het probleem: Microsoft domineert de desktop- en officemarkt met een aandeel van meer dan 90%. Elk document dat wordt opgeslagen in hun propriëtair binair formaat en in het bijzonder elk van die documenten die gebruikt worden door verschillende personen versterkt dit monopolie en brengt schade toe aan de vrije concurrentie, de economie en samenleving in het algemeen.
Hoe breder zo'n formaat verspreid raakt, hoe sterker het netwerkeffect dat anderen dwingt tot dezelfde afhankelijkheid - net zoals gebeurd is bij de Nationale Archieven van het VK.
Wat er gebeurd is: Microsoft heeft aan de Nationale Archieven van het VK gevraagd om te investeren in een oplossing die de Nationale Archieven in staat moet stellen om toegang te krijgen tot hun eigen oudere gegevens.
Vorige week nog rapporteerde BBC News de bezorgdheid van de heer Gordon Frazer, managing director van Microsoft VK, dat klanten hun eigen gegevens zouden kunnen verliezen: "We stevenen af op een digitaal zwart gat, tenzij er meer werk gemaakt wordt van het toegankelijk houden van verouderde bestandsformaten, zodat deze ook in de toekomst gelezen en bewerkt kunnen worden."
Eerlijke uitspraak
Dit is een verrassend eerlijke uitspraak van een bedrijf dat de grootste leverancier ter wereld is van niet-compatibele, ongedocumenteerde bestandsformaten.
De beste oplossing die Microsoft momenteel blijkbaar kan aanbieden, is een emulatie van de oude versie van Windows onder de huidige versie van Windows Vista.
Er bestaan misschien wel enkele bibliotheken en musea die je de kans willen geven om kennis te maken met de geschiedenis van "het computeren", en waarschijnlijk zullen ze niet allemaal zo ver gaan om dit aan te bieden op de oude hardware, wat natuurlijk wel de authentieke belevenis en originele "look and feel" van vervlogen tijden zou vervolledigen.
Maar zijn de Nationale Archieven van het VK, een museum dat zich richt op het aanbieden van een originele ervaring van gebruiken en technologieën uit een ver verleden? Of richten zij zich op het archiveren van kennis, gedachten en ideeën van de generaties waarop wij verder bouwen?
Het brede publiek wil Caesar misschien niet lezen in het handschrift van een bepaalde stam op de originele kleien tabletten of op dierenhuiden.
Afbeeldingen daarvan zullen vaak volstaan, maar veel mensen zullen wel een afschrift van de tekst willen op papier of eventueel zelfs op een scherm.
Goede vertaling
Nog meer mensen zullen waarschijnlijk beter af zijn met een goede vertaling. Bestandsformaten zijn de equivalenten van de afschriften, zij coderen het origineel document en een vorm die geschikt is om het te bewaren.
Dit idee is niet nieuw. De mensheid heeft altijd naar manieren gezocht om zijn kennis te bewaren, zoals we al konden zien met de kleitabletten, papyrusrollen en grotschilderingen uit vervlogen tijden.
Alhoewel het opslagmedium de tijd vaak goed kan doorstaan, raakt de betekenis van de gegevens vaak verloren, omdat de sleutel om de informatie bruikbaar te maken ook verloren is geraakt.
Wij kennen vandaag ook niet meer de sleutel die nodig is om de oude grotschilderingen te ontcijferen.
Digitale informatie heeft het potentieel in zich om gedurende zeer lange tijd bewaard te worden, zonder enig kwaliteitsverlies.
Maar zonder de kennis om ze te decoderen, worden onze documenten voor de toekomstige generaties, een betekenisloze serie enen en nullen, net zoals zoals grotschilderingen voor ons vaak een betekenisloze combinatie zijn van kleur en steen.
Je kan de decodering best bewaren door ze zo veel mogelijk te verspreiden, je moet er publiek bezit van maken die met eenzelfde, of zelfs grotere ijver gekoesterd wordt dan de gecodeerde informatie zelf.
In het beste geval bestaat er vandaag meer één bedrijf dat juist weet op welke manier ze hun propriëtaire oude bestandsformaten geïmplementeerd hebben.
Als Microsoft, al van toen het bedrijf werd opgericht in 1975, steeds Open Standaarden had gebruikt, zou dit probleem vandaag niet bestaan.
En ook zouden de gebruikers van GNOME Office, Koffice of OpenOffice.org vandaag geen problemen hebben om documenten te lezen die geschreven werden door gebruikers van Microsoft (MS) Office.
Zoals het er vandaag voorstaat, is de stabiliteit van de decodering volledig afhankelijk van het bestaan en het gedrag van één bedrijf.
Dankzij de samenwerking van verschillende bedrijven, die onderling in zware concurrentie leven, maar die ook begrijpen dat het noodzakelijk is zo'n decodering te bewaren, bestaat er vandaag een Open Standaard voor kantoordocumenten: het "OpenDocument format" (ODF), het wordt onderhouden en verder ontwikkeld door OASIS, een internationale organisatie voor standaardisatie voor e-bedrijven, en werd gecertificeerd door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO).
Sterke twijfels
Microsoft heeft gezegd dat ze hun eigen open formaat hebben, het heet MS-OOXML. Maar er bestaan sterke twijfels of MS-OOXML wel als een Open Standaard beschouwd kan worden: Net zoals die Russische popjes omhult het een aantal oudere bestandsformaten zoals "Word95" en "Word6", die niet publiek toegankelijk zijn, en alleen door Microsoft geïmplementeerd kunnen worden.
Dat OOXML wel eens het onderwerp zou kunnen worden van patentclaims is ook een probleem. Uiteindelijk is het toekomstig bestaan en de verdere ontwikkeling van dit formaat volledig afhankelijk van één bedrijf. Kunnen we er zeker van zijn dat Microsoft ook nog bestaat in 4007?
De gevolgen van zo'n dubbele standaard werden recent nog uitgelegd door het Open Forum Europe, een gezamenlijke organisatie van bedrijven waaronder Fujitsu Siemens, Hewlett Packard, IBM, Intel, Novell en Sun.
Zij besloten de ODF-standaard te steunen: "Verschillende Open Standaarden voor het bevorderen van interoperabiliteit zijn ongewenst, duur en onpraktisch zowel voor de gebruikers als voor de producenten, en zullen verworpen worden door de markt".
Wat het publiek moet begrijpen: Zolang alleen Microsoft software kan schrijven die volledig gebruik kan maken van de mogelijkheden van het overheersende bestandsformaat voor kantoordocumenten, zal Microsoft ook de overheersende producent blijven door een gebrek aan alternatieven en concurrentie.
Om ook van MS-OOXML het overheersende bestandsformaat te maken, probeert Microsoft nu om dit formaat te laten goedkeuren door het ISO. Ze verwachten dat hun huidige dominante marktpositie, samen met hun wereldwijd gelobby, ervoor zullen zorgen dat een voldoende groot aantal Nationale Standardisatiebureaus zich verplicht zullen voelen om deze ISO-goedkeuring te ondersteunen.
Wij hebben zes vragen neergeschreven waarop wij graag van Microsoft een antwoord zouden krijgen. De cruciale vraag daarbij: Waarom weigert Microsoft, zowel vroeger als nu, om deel te nemen aan de bestaande inspanningen om tot een standaard te komen?